สรุปเนื้อหาจุลทรรศน์ศาสตร์คลินิก 140 ข้อ

สรุปเนื้อหาวิชา จุลทรรศนศาสตร์คลินิก

1.                อวัยวะในระบบขับถ่ายประกอบด้วยอะไรบ้าง

-       ไต kidney 1คู่, ท่อไต ureter 2 ท่อ, กระเพาะปัสสาวะ urinary bladder, ท่อปัสสาวะ urethra

2.               ตำแหน่งของไตในร่างกาย

-       อยู่ระหว่างกระดูกสันหลังระดับช่วงอกที่12 ถึงช่วงเอวที่3 (T₁₂ – L₃) และไตข้างขวาจะต่ำกว่าข้างซ้ายประมาณ 1 cm

3.               เนื้อไตประกอบด้วย

-       เนื้อไตชั้นใน (Medulla)และเนื้อไตชั้นนอก (Cortex)

4.               หน่วยไตประกอบด้วย

-       Renal corpuscle และ renal tubule

5.               หน่วยไตที่ทำหน้าที่ในการกรอง plasma คือ

-       Glomerulus

6.               หน้าที่ของหลอดไตฝอย (renal tubule)

Neck
Proximal convoluted tubule	-          ยาวที่สุด -          Resorption -          ดูดกลับสารที่จำเป็นและขับสารที่ไม่ต้องการออก
Henle’s loop	-          ดูดกลับ H20, Na+, Cl- -          ขับ urea ออก -          ปรับความเข้มข้นของปัสสาวะ
Distal convoluted tubule	-          ดูดกลับ H20, Na+, Cl- -          ขับ H+, K+ ออก -          ทำให้ปัสสาวะมีความเป็นกรด acidification of urine
Collecting tubule	-          ดูดกลับสารจากน้ำกรองเข้าสู่กระแสเลือด

7.               ในคนปกติจะสามารถจุปัสสาวะในกระเพาะปัสสาวะได้มากที่สุดเท่าไหร่

-       500 cm³

8.               Trigone คือ

-       บริเวณที่มีรูเปิด 3 รู คือ ท่อไต 2 รู และท่อปัสสาวะ 1 รู ซึ่งเป็นบริเวณที่มักจะเกิดการติดเชื้อได้บ่อย

9.               Hormone ที่ควบคุมการทำงานของไต คือ

-       Antidiuretic hormone (ADH) จากต่อมใต้สมองส่วนหลัง (posterior pituitary gland) และ Aldosterone hormone จากต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenal gland)

10.         หน้าที่ของ Antidiuretic hormone (ADH) คือ

-       ดูด H₂0 กลับ

11.         หน้าที่ของ Aldosterone hormone คือ

-       ดูดกลับ Na⁺และขับ K⁺ ออก

12.         Hormone ที่ทำหน้าที่ควบคุมการดูดกลับ Na⁺ คือ

-       Renin – Angiotensin - Aldosterone

13.         Hormone หรือ สารที่ไตผลิต ได้แก่

-       Erythropoietin โดย JG cell ควบคุมการผลิตเม็ดเลือดแดงในไขกระดูก

Renin โดย JG cell เปลี่ยน angiotensinogen เป็น angiotensin I

Prostaglandin โดยเนื้อไตชั้นใน

14.         หากต้องการตรวจการทำงานของไต ควรทำการตรวจ

-       Glomerular Filtration Rate (GFR)

15.         ค่าใดในเลือดที่ช่วยประเมินสมรรถภาพของไต

-       BUN และ Creatinine

16.         ในคนปกติที่มีเลือดไหลผ่านไต 1,200 ml/นาที จะมี GFR เท่าไหร่

-       120 ml/นาที

17.         การตรวจปัสสาวะในงานประจำวัน (Routine urinalysis) มีประโยชน์อย่างไร

-       ช่วยในการวินิจฉัยโรค, ช่วยในการติดตามผลการรักษาและการดำเนินของโรค, ใช้ในการตรวจกรอง (screening test) ในผู้ที่ไม่มีอาการทางคลินิกหรือในการตรวจสุขภาพประจำปี

18.         วิธีเก็บปัสสาวะที่เหมาะสมสำหรับการตรวจประจำวันคือ

-       Random mid-stream urine เป็นปัสสาวะช่วงกลาง การเก็บทำโดยให้ผู้ป่วยทำความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก  แล้วถ่ายปัสสาวะในช่วงแรกทิ้ง  เก็บปัสสาวะในช่วงกลางลงในภาชนะ ส่วนปัสสาวะในช่วงสุดท้ายปล่อยทิ้งไป

19.         2 Hours urine เหมาะสำหรับการตรวจชนิดใด

-       Urobilinogen

20.         ปัสสาวะแบบใดเหมาะสำหรับการตรวจติดตามภาวะเบาหวาน

-       Fasting urine

21.         ปัสสาวะแบบใดเหมาะสำหรับตรวจภาวะการตั้งครรภ์

-       First morning urine

22.         Catheterized urine เหมาะสำหรับการตรวจชนิดใด

-       เพาะเลี้ยงเชื้อ

23.         ปัสสาวะแบบใดเหมาะสำหรับการตรวจภาวะการทำงานของไต

-       24 Hours urine

24.         การรักษาสภาพปัสสาวะแบบใดที่เหมาะสมมากที่สุด

-       ตั้งไว้ที่อุณภูมิห้อง โดยไม่ใส่สารเคมีใดๆและทำการตรวจภายใน 1 ชั่วโมง

25.         หากจำเป็นต้องใส่สารรักษาสภาพ สารชนิดใดที่นิยมใส่มากที่สุดเพื่อการตรวจประจำวัน

-       Formalin (40% formaldehyde) อัตราส่วน 1:100

26.         การรักษาสภาพปัสสาวะโดยการเติม Phenol ไม่เหมาะสำหรับการตรวจอะไร

-       สภาพความเป็นกรด-ด่างของปัสสาวะ (pH) เนื่องจาก Phenol มีสภาพเป็นกรดอยู่แล้ว

27.         การเก็บปัสสาวะในตู้เย็นเป็นเวลานานก่อนการทดสอบมีข้อเสียคือ 

-       ทำให้เกิดการตกตะกอนของ amorphous urate หรือ amorphous phosphate  ซึ่งจะบดบังการการดูตะกอนปัสสาวะชนิดอื่นด้วยกล้องจุลทรรศน์

28.         ปัสสาวะคนปกติมีลักษณะเช่นไร

-       ปัสสาวะคนปกติมีสีเหลืองอ่อน ใส มีกลิ่นหอม (aromatic) เนื่องจากมีกรดระเหยปนอยู่ มีความถ่วงจำเพาะอยู่ระหว่าง1.003 - 1.035 และมีปริมาตร 600 – 1600 ml/day         

29.         การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับปัสสาวะเมื่อตั้งทิ้งไว้นานที่อุณภูมิห้อง คือ

-       ทางกายภาพ --- ความขุ่น á กลิ่น á

              ทางเคมี --- â ยกเว้น  pH , Nitrite á

              ทางกล้องจุลทรรศน์ --- Cell , Cast â แต่ Bacteria á

30.         ปัสสาวะที่มีสีแดง บ่งถึงการมี

-       Hemoglobin (แดงใส), RBC (แดงขุ่น), Myoglobin ปนออกมาในปัสสาวะ

31.         ปัสสาวะที่มีสีเขียวอมเหลือง บ่งถึง

-       การมี bilirubin ปนอยู่ในปัสสาวะ 

32.         ปัสสาวะที่ขุ่นเนื่องจากแบคทีเรีย จะบ่งถึงการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะได้เมื่อพบร่วมกับ

-       WBC, Nitrite, Leukocyte esterase

33.         จำนวนเม็ดเลือดขาวที่สามารถทำให้ปัสสาวะขุ่นได้

-       WBC ³ 200 cells/mm³

34.         จำนวนเม็ดเลือดแดงที่สามารถทำให้ปัสสาวะขุ่นได้

-       RBC ³ 500 cells/mm³

35.         กลิ่นที่ผิดปกติของปัสสาวะบ่งว่ามีความผิดปกติของสารใดได้บ้าง

Fruity	acetone or ketone
Foul	pus or bacteria infection
Fecal	gastroenteritis
Maple syrup	leucine, isoleucine, valine, a-keto
Mousy/Musty	phenylalanine
Sweety feet	isovaleric, hexanoic, butyric
Fishy	methionine

36.         นิยามความผิดปกติของปริมาตรปัสสาวะ

Polyuria	> 2000 ml /24 hr. (metabolic or renal disease)
Nocturia	> 500 ml at night (renal disease)
Oliguria	< 500 ml / 24 hr. (renal disease or ischemia, dehydration)
Anuria	< 100 ml / 24 hr. (acute renal disease or failure, obstruction)

37.         อัตราส่วนระหว่างน้ำหนักของปัสสาวะต่อน้ำหนักของน้ำที่มีปริมาตรเท่ากันในอุณหภูมิเดียวกัน คือ

-       ความถ่วงจำเพาะ

38.         จำนวนอนุภาคที่ละลายอยู่ในปัสสาวะ คือ

-       Osmolarity

39.         Refractometer  คือเครื่องมือวัดความถ่วงจำเพาะโดยใช้หลักการ

-       หักเหแสงของสาร

40.         ปัสสาวะปกติมี Osmolarity ประมาณ

-       500-800 mOsm/kgH₂O

41.         ค่า Osmilarity ของปัสสาวะจะสัมพันธ์กับค่า ถ.พ. อย่างไร

-       แต่ละหน่วยของ ถ.พ. มีค่าประมาณ 40 mOsm/kgH₂O คือ ถ.พ. 1.010, 1.020 และ 1.030 มีค่าเท่ากับ 400, 800 และ 1,200 mOsm/kgH₂O ตามลำดับ

42.         การจุ่มแถบทดสอบ (Reagent strip)ไม่ควรนานเกิน

-       1 วินาที

43.         การอ่านแถบทดสอบควรอ่านภายในเวลาเท่าไหร่

-       ภายใน 1 นาที หลังจากที่แถบทดสอบสัมผัสกับปัสสาวะ

44.         การควบคุมคุณภาพของแถบทดสอบควรทำอย่างไร

-       ทำทุกวันก่อนการตรวจโดยทดสอบกับน้ำยาควบคุมคุณภาพที่ให้ผลบวกและลบจากบริษัทที่ซื้อแถบทดสอบมา และทุกครั้งที่เปิดขวดแถบทดสอบใหม่

45.         การทิ้งปัสสาวะไว้ที่อุณหภูมิห้องนานเกิน 2 ชั่วโมง จะทำให้ pH เปลี่ยนแปลงอย่างไร

-       pH เพิ่มขึ้นเนื่องจาก Urea ในปัสสาวะถูก Bacteria เปลี่ยนให้เป็น Ammonia

46.         สิ่งที่บ่งชี้ว่ามีการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

-       pH เป็นด่าง, พบnitrite, leukocyte esterase, WBC, และ bacteria

47.         ปัสสาวะที่มีสภาพเป็นกรดพบได้ใน

-       ผู้ที่อดอาหารเป็นเวลานาน, เบาหวาน, ขาดน้ำ, หรือติดเชื้อบางชนิด เช่น E.coli

48.         สาร indicator ที่เคลือบแถบทดสอบ pH คือ

-       Methyl red และ Bromthymol

49.         ภาวะที่ตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะ เรียกว่า

-       Proteinuria (>150mg/day) เป็นค่าที่บ่งชี้ว่าเป็นโรคไต

50.         การพบโปรตีนออกมาในปัสสาวะ >3.5g/day เป็นลักษณะเฉพาะของโรค

-       Nephrotic syndrome

51.         การตรวจโปรตีนด้วยแถบทดสอบจะมีความจำเพาะกับ

-       เฉพาะ Albumin เท่านั้น

52.         การตรวจโปรตีนด้วยวิธี Robert จะมีความจำเพาะกับ

-       Protein ทุกชนิด

53.         Ascorbic acid ถ้าทำให้เกิด ผลบวกปลอม ในการทดสอบใด

-       Glucose ด้วยวิธี Copper reduction test (Clinitest, Benedict)

54.         การตรวจน้ำตาลด้วยแถบทดสอบจะมีความจำเพาะกับ

-       Glucose > 50 mg/dL เท่านั้น

(ผลบวกลวงกับ ผงซักฟอก หรือ สาร Oxidizing agent อย่างแรง และผลลบลวงกับ Vit.C, Ketone > 40 mg/dL, การเก็บในตู้เย็น)

55.         Acetest คือการทดสอบอะไร

-       การทดสอบ Ketone body

56.         การตรวจ Nitrite ในปัสสาวะมีความสำคัญอย่างไร

-       เพื่อตรวจหาการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะสำหรับผู้ป่วยที่ไม่แสดงอาการ

57.         Leukocyte esterase  คืออะไร และการทดสอบนี้ สำคัญอย่างไร

-       เป็นเอนไซม์ที่อยู่ใน azurophilic หรือ primary granule ของ WBC หากการทดสอบให้ผลบวก จะบ่งชี้ว่ามีติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ

58.         Jaundice ชนิดใดที่ตรวจพบ Conjugate bilirubin ในปัสสาวะได้

-       Obstructive (posthepatic) jaundice

59.         การตรวจ Urobilinogen ในปัสสาวะมีประโยชน์อย่างไร

-       บ่งชี้ว่ามีการทำลาย RBC เพิ่มมากขึ้นและการใช้ในการวินิจฉัยสาเหตุของ Jaundice เมื่อตรวจร่วมกับbilirubin ในปัสสาวะ

60.          Foam test คือการทดสอบอะไร และมีวิธีทดสอบอย่างไร

-       เป็นการทดสอบ bilirubin ในปัสสาวะ ทำโดยเขย่าปัสสาวะ หากมี bilirubin สูงในปัสสาวะจะพบฟองสีเหลืองเกิดขึ้น

61.         ปริมาตรของตะกอนปัสสาวะที่เหมาะสมสำหรับหยอดบน slide เพื่อตรวจตะกอนปัสสาวะ คือ

-       20 - 25 mL

62.         การปรับกล้องจุลทรรศน์เพื่อให้เหมาะสำหรับการดูตะกอนปัสสาวะ ควรปรับอย่างไร

-       ดูที่กำลังขยาย 10X และ 40X รวมทั้ง หรี่ diaphragm และลด condenser

63.         Cell ชนิดใดที่พบในปัสสาวะผู้ป่วยเปลี่ยนไตแต่ร่างกายไม่ยอมรับ (Renal transplant rejection)

-       Lymphocyte

64.         Epithelial cell ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในตะกอนปัสสาวะคือ

-       Squamous epithelial cell

65.         Transitional cell ที่มีลักษณะกลมรี ขนาดใหญ่กว่า WBC 2 – 4 เท่า มี Nucleus อยู่กลาง cell เรียกว่า

-       Bladder epithelial cell

66.         Cell บุหลอดไตฝอยที่มีขนาดใหญ่กว่า RBC 3 – 5 เท่า มี Nucleus อยู่ชิดขอบข้าง cell เรียกว่า

-       Renal tubular epithelial cell

67.         การเกิด  Cast  เกิดขึ้นที่บริเวณใด

-       Distal  Convoluted  tubule

68.         โปรตีนที่เป็นแกนกลางในการเกิด  Cast  คือ

-       Tamm-Horsfall protein เป็น Mucoprotein ที่สร้างและหลั่งจากเซลล์บุหลอดไตฝอยส่วนปลายและหลอดไตฝอยรวม มารวมกับน้ำกรองในหลอดไตฝอย ซึ่งมีการดูดน้ำกลับบางส่วน ทำให้มีความเข้มข้นสูงสุด มีผลให้โปรตีนตกตะกอนหรือจับกลุ่มกัน

69.         ปัจจัยที่สนับสนุนทำให้เกิด  Cast  คือ

-       pH ที่เป็นกรด, ความเข้มข้นของน้ำกรองที่สูงขึ้น,การที่ปัสสาวะไหลช้าลง หรือหยุดไหล (Urinary stasis), การเพิ่มขึ้นของ Protein จาก Plasma ในน้ำกรอง

70.         เรียงลำดับการเกิด Cast        

-       Hyaline cast ® Cellular cast ® Course Granular cast ® Fine granular cast ® Waxy cast

71.         ในคนปกติพบ Hyaline cast ได้หรือไม่

-       พบได้ 0 - 3 cast/LP ในคนที่มีไข้ ขาดน้ำ เครียด หรือภาวะหลังออกกำลังกาย

72.         ตะกอนปัสสาวะที่บ่งชี้ว่าผู้ป่วยน่าจะเป็น Nephrotic syndrome  

-       Oval fat body, Fatty cast, Protein

73.         ตะกอนปัสสาวะที่บ่งชี้ว่าผู้ป่วยน่าจะเป็น Acute tubular necrosis

-       Renal epithelial cell

74.         ตะกอนปัสสาวะที่บ่งชี้ว่าผู้ป่วยน่าจะเป็น Chronic renal failure

-       Broad cast, Waxy cast

75.         ตะกอนปัสสาวะที่บ่งชี้ว่าผู้ป่วยน่าจะเป็น Acute pyelonephritis

-       WBC, WBC cast และ Bacteria

76.         ตะกอนปัสสาวะที่บ่งชี้ว่าผู้ป่วยน่าจะเป็น Acute glomerulonephritis

-       RBC และ RBC cast

77.         การพบ Hemosiderin cast บ่งชี้ว่า

-       มีการแตกของ RBC อย่างเฉียบพลันภายในหลอดเลือด2-3 วันก่อนหน้านี้

78.         การพบ Squamous epithelial cell มากบ่งบอกว่าปัสสาวะเป็นอย่างไร

-       ปัสสาวะเก็บไม่สะอาด มีการปนเปื้อน

79.         Cast ที่บ่งชี้ว่าหน่วยไตมีสภาวะที่เลวร้ายที่สุดคือ

-       Broad cast หรือ Renal failure cast

80.         ตะกอนปัสสาวะที่มีลักษณะของ Acute & Chronic Glomerulonephritis ร่วมกับ Nephrotic syndrome คือพบทั้ง RBC, RBC cast, WBC, WBC cast, Oval fat body, Fatty cast, Broad cast เรียกตะกอนลักษณะนี้ว่า

-       Telescopic sediment

81.         การตรวจพบผลึกต่างๆในทางเดินปัสสาวะมีประโยชน์อย่างไร

-       เพื่อช่วยในการหาสาเหตุของโรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะ

82.         ผลึกที่พบในปัสสาวะที่มี pH เป็นด่างหรือเป็นกลาง

-       Triple phosphate, Ammonium urate, Calcium phosphate

83.         ผลึกที่พบในปัสสาวะที่มี pH เป็นกรด

-       Calcium oxalate, Uric acid

84.         ผลึกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในระบบทางเดินปัสสาวะ คือ

-       ผลึกของ Cholesterol เป็นแผ่นสี่เหลี่ยมมุมฉากที่มีมุมหักอย่างน้อย 1 มุม

85.         การตรวจพบ spermatozoa ในปัสสาวะถือว่ามีความสำคัญทางคลินิกหรือไม่

-       ไม่มีความสำคัญทางคลินิก

86.         Amorphous คืออะไร เกิดได้อย่างไร

-       คือตะกอนปัสสาวะที่มีรูปร่างไม่แน่นอน เกิดจากการตกตะกอนของสารละลายที่อยู่ในปัสสาวะจนเกินความอิ่มตัวแต่จะไม่เกิดเป็นผลึกที่มีรูปร่างแน่นอน มี 2 ชนิดหลักคือ Amorphous urate ในปัสสาวะที่เป็นกรด และ Amorphous phosphate ในปัสสาวะที่เป็นด่าง

87.         รูปแบบการรายงาน bacteria, budding yeast, pseudohyphae คือ

-       Few, moderate, numerous

88.         การรายงาน Amorphous, Mucous thread

-       Negative, trace, 1+, 2+, 3+, 4+

89.         การรายงาน dysmorphic RBC มีความสำคัญอย่างไร

-       บ่งชี้ว่า RBC อยู่ในปัสสาวะที่มีความเข้มข้นหรือเจือจาง ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงเป็น ghost, swollen, หรือ crenated RBC  เป็นต้น

90.         ค่าปกติของตะกอนปัสสาวะ

-       RBC, WBC, Epithelial cell 0 – 5 cells/HP, Hyaline cast 0 - 3 cast/LP, Granular cast 0 - 1 cast/LP นอกเหนือจากนี้ไม่ควรพบ

91.         ลักษณะทางคลินิกที่บ่งว่ามีพยาธิสภาพที่ Glomerulus ได้แก่

-       มีโปรตีนในปัสสาวะ  ถ่ายปัสสาวะน้อยลง  เลือดมีสารประกอบไนโตรเจน  โดยเฉพาะ Urea มากเกินไป (Azotemia) บวม และความดันเลือดสูง

92.         สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของ Acute nephritic syndrome คือ

-       Poststreptococcal glomerulonephritis มักเกิดภายหลังการติดเชื้อ Streptococcus ที่คอและผิวหนัง 1 – 2 สัปดาห์  โดยมักจะเป็น b-hemolytic streptococcus group A สายพันธุ์ที่มี M-protein ในผนัง cell wall

93.         Pathognomonic sign ของ Acute nephritic syndrome คือ

-       Dysmorphic RBC , RBC cast , Hemoglobin cast

94.         RPGN คือ อะไร เกิดได้อย่างไร

-       Rapidly progressive glomerulonephritis เป็นโรคที่เกิดภายหลังการติดเชื้อหรือเกิดภายหลังโรคอื่นที่เป็นอยู่ก่อน เช่น Lupus nephritis แต่สาเหตุของโรคจริงๆ ไม่ทราบแน่ชัด โดยจะพบพยาธิสภาพที่ไต มีการเพิ่มจำนวนของ epithelial cell และ WBC ใน Bowman’s space  ทำให้มีรูปเป็นพระจันทร์เสี้ยว  และหากไม่ได้รับการรักษาจะพัฒนาเป็น Chronic glomerulonephritis ได้

95.         ลักษณะที่พบใน Nephrotic syndrome คือ

-       มี Albumin ในเลือดต่ำ ไขมันในเลือดสูง มีโปรตีนในปัสสาวะ > 3.5 g/day  โดยส่วนใหญ่เป็น Albumin  บวมทั่วตัวแบบกดบุ๋ม (pitting edema)  การตรวจปัสสาวะจะพบ Protein 3⁺ - 4⁺ , Oval fat body , Fatty cast

96.         ลักษณะสำคัญที่พบใน Chronic glomerulonephritis

-       พบว่า 80% จะมีประวัติเป็น Glomerulonephritis มาก่อน  ส่วน 20% เป็นการตรวจพบโดยบังเอิญ  สิ่งสำคัญ คือ พบ Broad cast , waxy cast  และ granular cast มี ความถ่วงจำเพาะต่ำ Protein 1⁺ - 2⁺

97.         โรคโกลเมอรูลัสชนิดทุติยภูมิ ได้แก่

-       Lupus nephritis พบในผู้ป่วย SLE หรือ Diabetic nephropathy พบในผู้ป่วยโรคเบาหวาน

98.         อาการสำคัญที่บ่งว่าเป็น Acute pyelonephritis คือ

-       มีไข้สูงหนาวสั่นเฉียบพลัน ปวดบั้นเอว  ตรวจปัสสาวะจะพบ WBC cast โรคไตและกรวยไตอักเสบเฉียบพลัน  เป็นการติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะส่วนบน  สาเหตุส่วนใหญ่มาจาก gram-negative rod

99.         ลักษณะสำคัญของ Acute renal failure, ARF

-       ไตสูญเสียหน้าที่ หรือลดการทำงานลงอย่างกระทันหันทำให้มีการคั่งสาร BUN และ Creatinine  อัตราการกรองของ Glomerulus ลดลง มีระดับ BUN และ Creatinine สูงในเลือด  และปัสสาวะ < 400 ml/day

100.   สาเหตุของโรคไตวายเรื้อรังในประเทศไทย (Chronic renal failure)

-       พัฒนามาจาก           Glomerulonephritis            15%

เบาหวาน                                20%

ความดันโลหิตสูง                 11%

นิ่วในไต                                 1%

อื่น ๆ                                      17%

101.   การตรวจการตั้งครรภ์เป็นการตรวจหา Hormone ใด และจากสิ่งส่งตรวจใดได้บ้าง

-       Human Choricnic Gonadotropin (hCG) ในเลือดและปัสสาวะ

102.   อวัยวะใดทำหน้าที่ผลิต hCG

-       รก

103.   สามารถตรวจพบ hCG ในกระแสเลือดได้ เมื่อ

-       ภายหลังการปฏิสนธิ 6 – 8 วัน หรือ หลังจากตัวอ่อนฝั่งตัวในเยื่อบุโพรงมดลูกแล้ว 1 วัน (ระดับ hCG > 8 mIU/ml)

104.   ระดับของฮอร์โมน hCG จะสูงสุดเมื่อ

-       มีอายุครรภ์ ประมาณ 6 – 8 สัปดาห์

105.   “อายุครรภ์” นับได้อย่างไร

-       นับตั้งแต่วันแรกของการมีประจำเดือนครั้งสุดท้าย (Last menstrual period, LMP)  ซึ่งเป็นระยะเวลาก่อนมีการปฏิสนธิ ประมาณ 2 สัปดาห์

106.   ระดับ hCG ในปัสสาวะสามารถตรวจพบได้

-       ภายหลังการปฏิสนธิ 2 สัปดาห์

107.   หน้าที่ของฮอร์โมน hCG ได้แก่

-       กระตุ้น Corpus luteum ในรังไข่ให้อยู่ได้นานขึ้น ในช่วง 3 เดือนแรกของการตั้งครรภ์ เพื่อสร้าง Progesterone และ Estrogen

-       ควบคุมการสร้าง Steroid hormone จากรก คือ Progesterone และ Estrogen

-       ยับยั้งปฏิกิริยาต่อต้านภูมิของร่างกาย(ป้องกันภาวะไม่ยอมรับเด็กในมดลูก)

-       กระตุ้นการสร้าง Steroid hormone ในอัณฑะและรังไข่เพื่อให้มี Sexual differentiation

108.   การตรวจการตั้งครรภ์โดยวิธีใช้แถบทดสอบ ใช้หลักการอะไร

-          two-site Immunometric assay

109.   ในการอ่านผลแถบทดสอบการตั้งครรภ์ ควรอ่านภายในกี่นาที

-       ไม่เกิน  15 นาที

110.   ในการทดสอบการตั้งครรภ์ หากแถบทดสอบที่ใช้เมื่อหยดปัสสาวะลงไป พบว่า เส้น Control ไม่ขึ้น ควรรายงานผลอย่างไร

-       ควรเปลี่ยนแถบทดสอบอันใหม่ ทำการทดสอบใหม่  จะรายงานผลได้ก็ต่อเมื่อ ปรากฏเส้น Control ขึ้นเท่านั้น

111.   Cerebrospinal fluid อยู่ตำแหน่งใดในร่างกาย

-       อยู่ในช่องว่างระหว่างเยื่อหุ้มสมองชั้นกลางและชั้นใน (Pia mater)  ซึ่งเรียกว่า Subarachnoid space (Arachnoid mater)

112.   หน้าที่ของ CSF

-       ป้องกันและค้ำจุนสมอง

-       เป็นตัวกลางนำสารอาหารไปเลี้ยง Cell สมอง

-       กำจัดของเสีย คล้ายระบบน้ำเหลือง

-       เป็นตัวหล่อลื่นระบบประสาทส่วนกลาง

113.   ข้อบ่งชี้ในการเจาะน้ำไขสันหลัง

-       เพื่อช่วยวินิจฉัยภาวะเลือดออกในสมอง หรือโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ

-       เพื่อการให้ยาเข้าทางน้ำไขสันหลัง

-       ลดความดันในกระโหลกศีรษะ เพื่อบรรเทาอาการปวด

-       เพื่อติดตามผลการรักษา

114.   ข้อห้ามในการเจาะ CSF

-       บริเวณที่มีการอักเสบหรือ ติดเชื้ออย่างรุนแรง

-       Septicemia

-       มีเนื้องอก Cerebellum

-       มีความดันในกระโหลกศีรษะสูง

115.   ตำแหน่งที่ใช้ในการเจาะ CSF คือ

-       ช่องระหว่างกระดูกบั้นเอว ข้อที่ 3 – 4  ในผู้ใหญ่

ช่องระหว่างกระดูกบั้นเอว ข้อที่ 4 – 5   ในเด็ก

116.   เรียงลำดับการส่งตรวจ

-       ขวดที่ 1    ตรวจทาง Chem และ Immuno

-       ขวดที่ 2    ตรวจทาง Micro เพาะเชื้อ

-       ขวดที่ 3    Hemato and Micros ตรวจนับ cell ย้อมสี

117.   การตรวจน้ำไขสันหลังควรทำให้เสร็จภายในเวลา

-         1 ชั่วโมง

118.   CSF ปกติมีลักษณะอย่างไร

-         ใส ไม่มีสี ตั้งทิ้งไว้จะไม่แข็งตัว

119.   หาก CSF ที่เจาะได้มี Cell เม็ดเลือดออกมาจำนวนมากควรทำอย่างไร

-         เมื่อต้องการนับจำนวน RBC ให้เจือจาง CSF ด้วย Gower’s solution

-         เมื่อต้องการนับจำนวน WBC ให้เจือจาง CSF ด้วย 3% Acetic acid

120.   WBC ชนิดใดที่พบใน CSF

-       Lymphocyte         40 – 80%

-       Monocyte             15 – 45%

-       Neutrophil            0 – 6%

121.   ปริมาณ Glucose ใน CSF เมื่อเทียบกับ Plasma

-       ใน CSF มี Glucose เพียงครึ่งหนึ่งของที่มีใน Plasma

122.   Synovial fluid คืออะไร มีประโยชน์อย่างไร

-       ของเหลวที่อยู่ภายในช่องระหว่างข้อต่อต่าง ๆ ทุกข้อ (joint cavity)  ทำหน้าที่นำอาหารไปเลี้ยง Cartilage ของข้อ และช่วยหล่อลื่นให้การทำงานของข้อต่างๆ สะดวกยิ่งขึ้น

123.   ระดับของสารต่างๆ ใน Synovial fluid เมื่อเทียบกับ Plasma

-       Glucose, Uric acid มีปริมาณเท่ากับใน Plasma ส่วน Protein มีเพียง 1/3 ของ Plasma

124.   ลำดับการส่งตรวจน้ำไขข้อทางห้องปฏิบัติการ คือ

-       หลอดที่ 1               ส่งตรวจทางจุลชีววิทยา

-       หลอดที่ 2               ส่งตรวจทางกล้องจุลทรรศน์

-       หลอดที่ 3               ส่งตรวจทางเคมีหรือ ภูมิคุ้มกันวิทยา

หากเก็บได้เพียงหลอดเดียวควรส่งตรวจทางกล้องจุลทรรศน์ก่อนจึงส่งเพาะเชื้อต่อไป

125.   การทดสอบว่าของเหลวนั้นคือน้ำไขข้อหรือไม่ ทำได้อย่างไร

-       วิธี Mucin clot ทำโดยหยดของเหลว 1 หยด ลงใน 0.5 ml ของ 2% acetic acid หากเกิดก้อน clot หรือขุ่นข้น แสดงว่าเป็นน้ำไขข้อจริง เพราะ Hyaluronate ในน้ำไขข้อตกตะกอนใน acetic เจือจาง

126.   สิ่งที่ควรทำทันทีที่น้ำไขข้อส่งมาถึงห้องปฏิบัติการ คือ

-       ปั่นแยก cell ออกทันที  เนื่องจาก cell ในน้ำไขข้อทำให้ส่วนประกอบทางเคมีเปลี่ยนแปลงไป

127.   น้ำไขข้อปกติจะมีลักษณะอย่างไร

-       ใส หนืด ไม่มีสีหรือมีสีเหลืองอ่อน  ตั้งทิ้งไว้ไม่จับตัวเป็นก้อน

128.   การตรวจการตั้งครรภ์ทางห้องปฏิบัติการ เป็นการตรวจหาฮอร์โมนชนิดใดในเลือดและปัสสาวะ

-       Human chorionic gonadotropin (hCG)

129.   ประโยชน์ของ hCG

-       กระตุ้น Corpus luteum ในรังไข่ให้อยู่ได้นานขึ้น เพื่อสร้าง Estrogen & Progesterone ในช่วง 3 เดือนแรก

-       ควบคุมการสร้าง steroid hormone จากรก

-       ยับยั้งปฏิกิริยาต่อต้านภูมิของร่างกาย เพื่อป้องกันภาวะไม่ยอมรับเด็กในมดลูก

-       กระตุ้นสร้าง steroid hormone ในอัณฑะและรังไข่ เพื่อให้มี sexual differentiation

130.   เมื่อนับเซลล์จาก  Cerebrospinal fluid (CSF) ที่ไม่ได้เจือจาง โดยทำการนับ 9 ช่องใหญ่ (WBC) ของ chamber  พบว่าได้เซลล์ที่มีนิวเคลียสทั้งหมด 45 เซลล์ แสดงว่ามีเซลล์เท่ากับข้อใด

-       Cells/mm³  =  จำนวนที่นับได้จาก 9 ช่อง x 1      =  (45 x 1) / 0.9    =   50 cells/mm³

ปริมาตรที่ใช้นับ (0.9)

131.   การตรวจ Effusion สิ่งที่มีความจำเป็นมากที่สุดต่อการวินิจฉัยโรค

-       ต้องแยกชนิดได้ว่าเซลล์ในสารน้ำนั้นเป็น  Benign หรือ Malignant

132.   วิธีการเก็บน้ำอสุจิเพื่อการทำ semen analysis

-       งดการมีเพศสัมพันธ์ก่อนตรวจ 3-5 วัน เก็บโดยวิธี self masturbation ในภาชนะแก้วที่สะอาดและเก็บไว้ที่อุณหภูมิตั้งแต่ 32-37^oC

133.   ในการตรวจ Semen analysis มีรายละเอียดการตรวจอย่างไรบ้าง

-       Appearance, Volume, Liquefaction, pH, Motility, Sperm concentration, Sperm viability, Sperm morphology

134.   ค่าปกติของ Semen analysis

Volume	2.0 ml or more
pH	7.2 or more
Motility	≥ 50% forward progression (a and b) or 25% with rapid progression (a) within 60 minutes of ejaculation
Viability	≥ 75% live with supravital staining
Sperm concentration	≥ 20 x106 spermatozoa/ml
Total sperm count	≥ 40 x106 spermatozoa/ejaculate
Morphology	≥ 30% normal morphology
WBC	< 1x106/ml
MAR	< 10% spermatozoa with adherent particles

135.   การทดสอบที่สามารถแยก nonmotile sperm ออกจาก dead sperm ได้

-       Sperm viability โดยวิธี Supravital stain technique (1% Eosin Y & 10% Nigrosin)

Dead sperm           =   Red color (stained)

Live sperm            =   Colorless (unstained)

136.   ถ้าเจือจางน้ำอสุจิในอัตราส่วน 1:50 และนับอสุจิในบริเวณ 5 ช่องเล็ก ตรงกลางของ chamber (ที่ใช้นับ RBC) เมื่อนับทั้ง 2 ข้างของ chamber ได้ sperm ทั้งหมด 60 ตัว เมื่อคำนวณแล้วจะได้ sperm count  เท่าไหร่

(Multiplication factor : Large square 1-5   =  2,000, Square 5a, 5b, 5c, 5d, 5e  =  50,000)

-       Million /ml  =  Number of sperm counted  x Multiplication factor x Dilution factor

                                      =  (60/2) x 50,000 x 50            =   75 x 10⁶ /ml

137.   Nomenclature เกี่ยวกับ semen analysis ได้แก่

Oligozoospermia	Sperm concentration < 20 million/ml หรือ Total count < 60 x106 spermatozoa/ml/ejaculate
Azoospermia	No spermatozoa in the ejaculate
Aspermia	No ejaculate
Teratozoospermia	< 30% spermatozoa with normal morphology
Asthenozoospermia	< 20% spermatozoa with forward progression
Normozoospermia	Normal semen analysis

138.   GIFT คือ เทคนิคอะไร

-       Gamete intrafallopian tube transfer คือการนำ sperm และ ไข่ออกมาผสมกันภายนอกร่างกาย แล้วฉีดเข้าท่อนำไข่ให้เดินทางไปฝังตัวที่มดลูกเอง

139.   IVF คือ เทคนิคอะไร

-       Invitro fertilization and embryo transfer คือการทำเด็กหลอดแก้ว โดยนำ sperm และ ไข่ออกมาผสมกันภายนอกร่างกาย เมื่อเกิดการปฏิสนธิและแบ่งตัวประมาณ 1 สัปดาห์ แล้วจึงฉีดตัวอ่อนเข้าโพรงมดลูกโดยตรง

140.   ICSI คือ เทคนิคอะไร

-       IntraCytoplasmic Sperm Injection คือการฉีดหรือเจาะใส่ "sperm" เข้าไปในเนื้อของเซลล์ "ไข่"ภายนอกร่างกายแล้วจึงฉีดตัวอ่อนเข้าโพรงมดลูกโดยตรง